Проект турында

Заманча сәнгать теле җирле мәдәният турында тулы һәм эзлекле итеп сөйләү мөмкинлеген бирә: биредә сүз гореф-гадәтләр һәм модерн; үткән, бүгенге һәм киләчәк турында бара. Мондый сәнгать музей кысаларыннан урамга чыкканда, һәркем үзен бу эшкә бәйле дип хис итә. Паблик артның яшьләр сәнгате булуы аеруча мөһим, чөнки мәдәният ул элек кемдер тарафыннан барлыкка китерелгән нәрсә түгел, ә бөтен кеше тарафыннан чынбарлыкта һәм монда тудырыла. Шул рәвешле тарих, архив булудан туктап, шәһәр тормышының бүгенгесе һәм иртәгәсе көненә үрелә.

Проектның атамасы да шул турыда сөйли. Ул безне борынгы татар халык әкиятенә илтеп тоташтыра. Әкиятнең төп каһарманы кешенең иң зур байлыгы балалары булуын аңлый. Безнең максатыбыз – татар мәдәниятенең төп кыйммәтләре булган гаилә, нәсел кебек төшенчәләрнең хәзерге көндә дә актуаль булуын күрсәтү.

Проектның символы булган алманың (Әлмәт сүзе белән аваздаш) кара-алтын төсләрдә сурәтләнүе дә очраклы түгел. Шул рәвешле образ дәрәҗәсендә меңъеллык татар мәдәнияте белән төп табигый байлыгы нефть булган яшь шәһәр кисешә.

Без Әлмәтнең тышкы ягын гына үзгәртергә түгел, ә проектка үзләренең туган ягының җанатарлары булган шәһәр халкын һәм җирле берләшмә вәкилләрен дә җәлеп итәргә телибез. Шушы максаттан чыгып, төрле чаралар: рәссамнар белән очрашулар һәм остаханәләр, төрле формадагы сәнгать турында белгечләрнең лекциясе, үз шәһәреңне яңа яктан күрсәтә торган велоэкскурсия оештырыла.

«Әкият» нигезендә зур культурологик тикшеренү ята. Аны Әлмәт районының антрополог, тарихчылары һәм фольклор белгечләре башкарган. Әлеге тикшеренү татар халкының гореф-гадәтләре, кыйммәтләре һәм эстетикасына багышланган.

Тикшеренү барышында антрополог, фольклор белгечләре һәм социологлар төркеме Әлмәт һәм аның тирәсендәге торак пунктларның халкы белән аралашып, кешеләрнең үз шәһәрләрен ничек кабул итүләре, аның үткәне һәм бүгенгесен ничек күзаллауларын ачыклый. Тарихчылар проект урын табачак тарихи-мәдәни контекстын билгели. Төрле илләрдән килгән рәссамнар белән эш барышында, кураторлар мәдәни концепция тудыра. Аның нигезендә паблик-арт теле ярдәмендә мәдәният, тарих һәм аларның чынбарлык белән бәйләнеше турында сөйләнә.

Күмәк эш нәтиҗәсендә иске әкиятләр, әлифба китабы, иске тәңкә сюжетлары һәм сурәтләре, музей күргәзмәләре, сирәк китаплар кысаларыннан чыгып, яңа формада йорт диварларына һәм җәмәгать пространстволарына күчә. Хәзер алар – шәһәр урамнарына чыккан һәр кешенең көндәлек тормышының алыштыргысыз бер өлеше. Шул рәвешле меңъеллык тарих уяна һәм яңа мәгънәләр белән тулылана.