Ал да гөл

Милли бизәкләрдә саклана торган мәгънә
Урбанстик чигеш барлыкка китерү
Ракель Родриго (Валенсия, Испания) һәм әлмәтлеләр
Радищев ур., 43
Объект әлмәтлеләр белән берлектә ясалды

Контекст

Татар милли чәчәкле чигешендә яшерелгән мәгънәләр.

Белгечләр фикеренчә, татар полихром чигеше төбәк, Урта Азия, Казахстан һәм Башкортостандагы тугандаш төрки халыкларның мәдәниятенә генә түгел, ә Идел буе һәм көнбатыш рус өлкәләрендәге кул эше осталарына да тәэсир иткән. Безгә кадәр килгән беренче чигү үрнәкләре – баш киемнәре, сөлге һәм япмалардагы рәсемнәр – XVIII гасырга карый. Аларның күбесе тасма һәм геральдик (чәчәк бәйләме) композицияләре рәвешендә төбәкнең чәчәк һәм үсемлекләр дөньясын чагылдыра.

«Кул эше осталары чәчәкләрне тормыш агачы мәгънәсендә кабул итәләр, – дип яза «Казан татарлары декоратив-гамәли сәнгате» тикшеренүе авторлары, – Шуның өчен бизәкнең һәр элементы – яфрак сызыклары, серкәч һәм спораларына кадәр – җентекләп эшләнә». Бу якын килү һәм композицион техникаларның күптөрлелеген аеруча намазлыкларны бизәүдә күреп була.
Әлмәт кыр чәчәкләре, 2019 нчы ел.
Эшнең бер өлеше Ракель тарафыннан Валенсиядә ясалган, 2019 нчы ел.
Белгечләр фикеренчә, татар полихром чигеше төбәк, Урта Азия, Казахстан һәм Башкортостандагы тугандаш төрки халыкларның мәдәниятенә генә түгел, ә Идел буе һәм көнбатыш рус өлкәләрендәге кул эше осталарына да тәэсир иткән. Безгә кадәр килгән беренче чигү үрнәкләре – баш киемнәре, сөлге һәм япмалардагы рәсемнәр – XVIII гасырга карый. Аларның күбесе тасма һәм геральдик (чәчәк бәйләме) композицияләре рәвешендә төбәкнең чәчәк һәм үсемлекләр дөньясын чагылдыра.

«Кул эше осталары чәчәкләрне тормыш агачы мәгънәсендә кабул итәләр, – дип яза «Казан татарлары декоратив-гамәли сәнгате» тикшеренүе авторлары, – Шуның өчен бизәкнең һәр элементы – яфрак сызыклары, серкәч һәм спораларына кадәр – җентекләп эшләнә». Бу якын килү һәм композицион техникаларның күптөрлелеген аеруча намазлыкларны бизәүдә күреп була.
Әлмәт кыр чәчәкләре, 2019 нчы ел.
Эшнең бер өлеше Ракель тарафыннан Валенсиядә ясалган, 2019 нчы ел.

Процесс

Сәнгать объекты формасы: инсталляция
Юнәлеш: декоратив-гамәли сәнгать
Алым: тапкырлап чигү
Кулланылган материал: мамык җеп, рабиц челтәре

Гадәттә өйләрне бизәүдә кулланылган чигүгә испанияле Ракель Родриго яңа мәгънә өсти. Аның сәнгати якын килүенең мәгънәсе – эшләрне ябык пространстводан (өйдән) урамга чыгарып шәһәр мохитенең бер өлеше итү. Нечкә һәм сизелер-сизелмәс Рабиц челтәре, калын мамык җеп һәм әсәрнең күләме аркасында бизәкләр табигый рәвештә урбанистик пейзажга үрелеп кергән дигән тәэсир туа.

«Хатын-кызлар күп еллар өйдә утырган һәм чигешләрен кеше күзенә күрсәтмәгән, – ди рәссам. – Мин исә декоратив-гамәли сәнгать турында мондый күзаллауны үзгәртергә, аны монументаль итәргә телим». Родриго балачакта аны чигәргә әнисе өйрәтүен исенә төшерә: алар бергәләп мендәр, ашъяулык һәм урын-җир әйберләрен төрле чәчәкләр белән бизәгәннәр.

«Мин тирә-ягымдагы бар нәрсәдән илһам алам», – ди Родриго. «Ал да гөл» нең эскизы өстендә эшли башлаганда рәссам Әлмәт флорасына хас чәчәкләрне табарга була. Программа кураторлары шәһәр калкулыкларының берсендә үсемлекләр җыеп алып аларның сурәтен рәссамга җибәрәләр. Родриго күпьеллык җитенне – татар кул эше осталары тарафыннан тукыма бизәгәндә формасы еш кулланылган чәчәкне сайлый. Моннан тыш аның төсе Радищев урамындагы икенче эш – грецияле рәссам Димитрис Таксисның «Төшке аш» муралына туры килеп тора.

Элекке һәм яңаны, кәсеп һәм хәзерге җитештерүне чиратлаштырып Родриго, эшнең ахыргы хәлен күрер өчен компьютерда аның эскизын ясады һәм чигешнең күп өлешен Валенсиядә башкарырга өлгерде.
Ракель Родриго шәһәр халкын чигәргә өйрәтә, Әлмәт, 2019 нчы ел.
Ракель Родригодан шәһәр чигеше буенча ике көнлек мастер-класс, Әлмәт, 2019 нчы ел.
Ракельның эше Радищев урамындагы йортның ишегалдында җирле халык белән бергә эшләнде, Әлмәт, 2019 нчы ел.
Гадәттә өйләрне бизәүдә кулланылган чигүгә испанияле Ракель Родриго яңа мәгънә өсти. Аның сәнгати якын килүенең мәгънәсе – эшләрне ябык пространстводан (өйдән) урамга чыгарып шәһәр мохитенең бер өлеше итү. Нечкә һәм сизелер-сизелмәс Рабиц челтәре, калын мамык җеп һәм әсәрнең күләме аркасында бизәкләр табигый рәвештә урбанистик пейзажга үрелеп кергән дигән тәэсир туа.

«Хатын-кызлар күп еллар өйдә утырган һәм чигешләрен кеше күзенә күрсәтмәгән, – ди рәссам. – Мин исә декоратив-гамәли сәнгать турында мондый күзаллауны үзгәртергә, аны монументаль итәргә телим». Родриго балачакта аны чигәргә әнисе өйрәтүен исенә төшерә: алар бергәләп мендәр, ашъяулык һәм урын-җир әйберләрен төрле чәчәкләр белән бизәгәннәр.

«Мин тирә-ягымдагы бар нәрсәдән илһам алам», – ди Родриго. «Ал да гөл» нең эскизы өстендә эшли башлаганда рәссам Әлмәт флорасына хас чәчәкләрне табарга була. Программа кураторлары шәһәр калкулыкларының берсендә үсемлекләр җыеп алып аларның сурәтен рәссамга җибәрәләр. Родриго күпьеллык җитенне – татар кул эше осталары тарафыннан тукыма бизәгәндә формасы еш кулланылган чәчәкне сайлый. Моннан тыш аның төсе Радищев урамындагы икенче эш – грецияле рәссам Димитрис Таксисның «Төшке аш» муралына туры килеп тора.

Элекке һәм яңаны, кәсеп һәм хәзерге җитештерүне чиратлаштырып Родриго, эшнең ахыргы хәлен күрер өчен компьютерда аның эскизын ясады һәм чигешнең күп өлешен Валенсиядә башкарырга өлгерде.
Ракель Родригодан шәһәр чигеше буенча ике көнлек мастер-класс, Әлмәт, 2019 нчы ел..
Ракель Родриго шәһәр халкын чигәргә өйрәтә, Әлмәт, 2019 нчы ел.
Ракельның эше Радищев урамындагы йортның ишегалдында җирле халык белән бергә эшләнде, Әлмәт, 2019 нчы ел.
Эшнең атамасы паблик-арт программасы гиды Альбина Нургалиева тарафыннан тәкъдим ителде. Әлеге атама төбәк табигатенең җирле гореф-гадәт һәм мәдәниятенә йогынтысын сурәтли: «Ал да гөл» – «матур, яхшы» дигән мәгънәдә куллану белән бергә, «Хәлләр ничек?» соравына «Шәп, искиткеч» мәгънәсендәге җавап та.

Эшнең атамасы паблик-арт программасы гиды Альбина Нургалиева тарафыннан тәкъдим ителде. Әлеге атама төбәк табигатенең җирле гореф-гадәт һәм мәдәниятенә йогынтысын сурәтли: «Ал да гөл» – «матур, яхшы» дигән мәгънәдә куллану белән бергә, «Хәлләр ничек?» соравына «Шәп, искиткеч» мәгънәсендәге җавап та.
Эш турында кызыклы фактлар:

Объектны ясауга 800 метр мамык җеп китте.
Чигешле 1 багаж Әлмәткә килгәндә югалды.
Родригоның остаханәсендә 100 кеше катнашты.
Җирле халыкның хезмәте нәтиҗәсендә 1 өстәмә объект барлыкка килде.
Рәссам мастер-классында катнашучылар, Әлмәт, 2019 нчы ел.
Эш турында кызыклы фактлар:

Объектны ясауга 800 метр мамык җеп китте.
Чигешле 1 багаж Әлмәткә килгәндә югалды.
Родригоның остаханәсендә 100 кеше катнашты.
Җирле халыкның хезмәте нәтиҗәсендә 1 өстәмә объект барлыкка килде.
Рәссам мастер-классында катнашучылар, Әлмәт, 2019 нчы ел.

Автор


Ракель Родриго 1984 елда Валенсиядә туган. Рәсем сәнгатен Политехник университетта өйрәнә башлый, анда театр, телевидение һәм кино-сценография белгечлеген үзләштерә. Коммерция дизайны һәм кибет күрсәтмәлекләрен матурлау белән кызыксынып Мадридта өстәмә белем ала. Хатын-кызларның кеше күзеннән яшерен һәм күп көч таләп иткән эшен урамга чыгару өчен 2011 нче елда масштаблы чигү белән шөгыльләнә башлый. «Шулай ук шәһәрләрне ямьлерәк итү өчен дә», – дип аңлата рәссам. 2014 нче елда Родриго чигү белән бәйле коммерция проектлары (интерьер киртәләре, йорт җиһазлары ясау, кибет күрсәтмәлекләрен һәм күргәзмәләрне бизәү) белән шөгыльләнүче Arquicostura студиясен ача.

«Минем иң зур һәвәсем – эмоцияләр кузгатучы һәм яңа мәгънәләр тудыручы пространство һәм предметлар өстендә эшләү», – дип аңлата Родриго. Аның чигешләрен Мадридта, Валенсия һәм Леонда табарга була. Испания тышында исә – Дубай, Бристоль һәм Әлмәттә.
«Ал да гөл» Әлмәттәге йорт диварында, 2019 нчы ел.
Ракель Родригоның урам чигеше, Валенсия, Испания.
Ракель Родриго 1984 елда Валенсиядә туган. Рәсем сәнгатен Политехник университетта өйрәнә башлый, анда театр, телевидение һәм кино-сценография белгечлеген үзләштерә. Коммерция дизайны һәм кибет күрсәтмәлекләрен матурлау белән кызыксынып Мадридта өстәмә белем ала. Хатын-кызларның кеше күзеннән яшерен һәм күп көч таләп иткән эшен урамга чыгару өчен 2011 нче елда масштаблы чигү белән шөгыльләнә башлый. «Шулай ук шәһәрләрне ямьлерәк итү өчен дә», – дип аңлата рәссам. 2014 нче елда Родриго чигү белән бәйле коммерция проектлары (интерьер киртәләре, йорт җиһазлары ясау, кибет күрсәтмәлекләрен һәм күргәзмәләрне бизәү) белән шөгыльләнүче Arquicostura студиясен ача.

«Минем иң зур һәвәсем – эмоцияләр кузгатучы һәм яңа мәгънәләр тудыручы пространство һәм предметлар өстендә эшләү», – дип аңлата Родриго. Аның чигешләрен Мадридта, Валенсия һәм Леонда табарга була. Испания тышында исә – Дубай, Бристоль һәм Әлмәттә.
«Ал да гөл» Әлмәттәге йорт диварында, 2019 нчы ел.
Ракель Родригоның урам чигеше, Валенсия, Испания.

Адрес

ПРОЕКТ ЯҢАЛЫКЛАРЫН ҺӘМ ЧАРА АНОНСЛАРЫН ҖИБӘРҮ
Төймәгә басып, шәхси мәгълүматларны эшкәртергә ризалык бирәм.
© 2023 Стрит-артны өйрәнү Институты
Сайтны ясау: Gonzo Design